ZİHİNSEL ENGELLİLERİN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Rehabilitasyon ve araç-gereç gereksiniminin yeterince karşılanamaması Engellilerin toplumla bütünleştirilmesinin önündeki engellerden birisidir. Her hangi bir sebeple engelli hale gelen birey önceden var olan işini artık yapamıyorsa ya o işi yapabilmek için yeniden rehabilite edilmesi gerekmektedir ya da bu işi yapmak artık olanaklı değilse, yapabileceği yeni bir iş için beceri kazanması gerekmektedir. Böyle bir rehabilitasyon sürecinden geçmemiş olan birey, topluma ve içinde yaşadığı aileye yük olmaktan kurtulamayacaktır. Engellilerin engelleriyle bağlantılı bir eğitim ve rehabilitasyon olanağından yararlanması, onları toplumsal yaşamla bütünleştiren en önemli etkendir. Uygulanan rehabilitasyon programlarının değerlendirilmesinde engellilerin, ailelerinin ve örgütlerinin görüşlerine önem verilmelidir.
Engellilerin toplumla bütünleşmesinin önündeki en önemli engel ise istihdam sorunudur. Çalışmanın gerek bireysel gerekse toplumsal refahın sağlanmasındaki önemi tartışmasız benimsenmektedir. Çalışmayı özendirmenin hem bireysel hem de toplumsal açıdan sayısız; yararı vardır.
Çalışmak ve işsizlikten korunmak bir insan hakkı olarak değerlendirilmelidir.
Her insanın yapabileceği bir iş vardır ve engelliler de fiziksel ve ruhsal işlevlerinde bir bozulma ya da eksiklik olsa bile, onların bu niteliklerini dikkate alan uygun bir eğitim ve rehabilitasyondan geçirildikleri zaman çalışabilirler, üretime katılabilirler. Bu bağlamda engelli araç ve gereçlerini üreten fabrikalar kurmak ve bu fabrikalarda engellilerin istihdamını sağlamak önemli bir adım olur.
Engellilerin onurlu bir yaşam sürebilmeleri için kendi kendilerine yeten bireyler olmaları sağlanmalıdır. Engellilere gereksinim duydukları araçlar, ücretsiz ya da çok ucuza verilmelidir. Engellilerin gereksinim duydukları özel araçların geliştirilmesi konusunda AR-GE araştırmalarının desteklenmesi, araçların üretimi sağlanmalıdır. En önemlisi engellilerin bu araçlara kolaylıkla, ulaşabilir olması gerekir. Bu araçların üretimi ve dağıtımında tüm engel kümelerinin ve her engelli bireyin gereksinimleri özel olarak dikkate alınmalıdır. Engellilerin yaşamlarını kolaylaştırmak üzere tasarlanmış bu araçlar, onların toplumsal yaşama katılmalarını maksimize edecektir.
Engellilerin genel olarak toplumla bütünleşmesinin önündeki engellerden birisi ve belki de en önemlisi yoksulluktur. Kuşkusuz bu gerçek bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde çok daha çarpıcı ve dramatik yönleriyle yaşanmaktadır. Engellilerin topluma kazandırılmalarının önündeki en ciddi sorunlardan birisi, içinden geldikleri sosyo-ekonomik kesimin bir bütün olarak yaşadığı yoksulluk sorunu gelir dağılımı sorunudur. İlk olarak yaptığımız projeler ile yoksulluk sorununu çözmek olacaktır.
Engellilerin topluma dahil olmalarının önündeki en büyük engellerden biri de ulaşım ve üst yapı sorunudur. Engellilerin yaşadıkları fiziksel çevre, sahip oldukları fiziksel işlev yetersizlikleri ve bunun yol açtığı sınırlamalar yüzünden büyük önem taşımaktadır.
Yollar, kaldırımlar, kamu binaları, parklar ve bahçeler, okullar, içinde yaşanılan konutlar, ulaşım araçları ve bunun gibi daha birçok fiziksel çevre unsuru, engellilerin topluma katılmasının önünde ciddi birer engel oluşturmaktadır.
Çözümü ise daha önce de belirttiğimiz gibi erişilebilirlik kanunun ötelenmesi değil bir an önce uygulamaya geçirilmesidir.
UNUTMAYIN HEPİMİZ ENGELLİ ADAYIYIZ…
Davut Konakçı
Engelli Koordinasyon Birim Başkan