Türkiye’nin sahip olduğu toplam orman alanı 23.245.000 hektar alandır. Bu ormanların % 72.7’si Karadeniz, Akdeniz, Ege ve Marmara bölgesinde yer almaktadır. Orman alanı içerinde yer alan ilk beş ağaç sırasıyla; Meşe, Kızıl Çam, Kara Çam, Kayın ve ardıç ağacıdır.
Bilindiği gibi her yıl, yaz aylarında hava biraz ısındı mı içimiz sızlaya sızlaya orman yangınları haberlerine sıklıkla şahit olmaktayız. Yangınları engelleyebiliyor muyuz? Hayır! Sadece; “Ciğerlerimiz yanıyor” diye feryat ediyoruz. Yangınları ancak azaltabilmek için tedbirler alıyoruz ve de yanan yerleri söndürebilmek için çaba harcıyoruz.
2023 yılı yangın istatistiklerine göre 1 Ocak- 15 Kasım 2023 tarihleri arasında gerçekleşen 2.539 orman yangında toplamda 15.616 hektar alan etkilenmiştir. Sonuçları itibariyle büyük bir afet olan orman yangınları ülkemizin daha çok Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde görülmektedir. Bu bölgelerde, özellikle yaz mevsiminde sıcaklık, yağış, nem ve rüzgâr gibi iklim elemanlarının gösterdiği özellikler, ne yazık ki yangınlar için elverişli bir ortam oluşturmaktadır.
Peki yanan ormanlar ne ormanıdır? Elbette ki büyük bir çoğunluğu çam ormanlarıdır. Şimdi şu soru geliyor aklımıza: “Çam dikmeye mecbur muyuz?”
Tabi ki bir alan ormanlaştırılırken ekosistem denge ve biyoçeşitlilik, ekonomik değer, toprak ve su yönetimi ile ormanların çevresel ve sosyal fonksiyonları dikkate alınmalıdır. Ancak çam ağacı çok kolay yanabilen ve bünyesinde bulunan çıra nedeniyle de yandığı zaman söndürmesi çok zor olan bir ağaçtır. Ayrıca kozalakların yangın esnasında sıçraması nedeniyle yangının çabucak yayılmasına sebebiyet vermektedir. Aynı zamanda da yangını söndürmeye çalışanların hayatlarını tehlikeye atabilmektedir.
Nitekim günümüz itibariyle devam eden orman yangınlarında İzmir Karşıyaka’da olduğu gibi patlayarak yaklaşık 400 metre uzağa kadar giden kozalaklar yüzünden birçok evin yandığını da üzülerek takip ediyoruz.
Özellikle şehirlere ve yerleşim yerlerine yakın, engebeli olmayan arazilere çam yerine iklim ve toprak özellikleri de dikkate alınarak zeytin, akasya, kestane veya yapraklı ağaçlar dikerek orman yangınlarının tehlikeli boyutlara ulaşması engellenebilir diye düşünmekteyiz. Alanında uzman olan, orman ve ziraat mühendislerimizin toprağı incelemesiyle ve yerleşim yerlerine yakın arazi şartlarının uygun olduğu bölgelere zeytin, akasya, kestane, çınar, incir, meşe ve daha değişik yapraklı ağaçlar dikilerek ormanlaştırma çalışmalarını sürdürebilirler.
Hatırlayacağınız üzere, geçen yıl bu zamanlarda Çanakkale’nin merkezine yakın, anız yakma kaynaklı çıkan ve birkaç günde kontrol altına alınabilen yangında da görüldü ki, engebeli olmayan arazide yeni ormanlaştırılan alanda yanan çam ağaçlarının bir sıra dâhilinde muntazam bir şekilde dikilmiş oldukları açıkça görülmektedir.
Ayrıca orman içi alanlarda, yangınların hızla sıçramasını engellemek amacıyla ormanlaştırma projeleri planlanırken ve orman alanları gençleştirilirken yangın müdahale araçları için gerekli yangın emniyet yolları ve şeritlerinin oluşturulması da orman yangınlarında zamanında müdahaleye olanak sağlayacaktır. Geçmiş yıllarda orman içi köylerde, köylülerinden oluşturulan orman muhafaza memurları ve yangın gözetleme kuleleri vardı. Orman muhafaza memurları, çıkan ilk yangına ekipler ulaşana kadar hemen ilk müdahaleyi gerçekleştirmekteydi. Maalesef orman muhafaza memurlarının istihdamı yeterli düzeyde değildir. Bugün orman muhafaza memurlarının ne kadar önemli olduğunu bir kez daha görmekteyiz. Ayrıca potansiyel yangın bölgelerinde itfaiye teşkilatının alt yapısının güçlendirilmesi de yangınlara ilk müdahale açısından son derece önemlidir.
Orman yangınlarına karadan müdahalenin yanında engebeli ve sarp arazilerde havadan müdahale de son derece önemlidir. Orman Genel Müdürlüğümüz olası yangın felaketine karşı havadan müdahalenin zamanında gerçekleştirilmesi için daha fazla yeni yangın söndürme uçağı ve helikopter temini sağlamalıdır.
Ülkemizin farklı bölgelerinde çıkan yangınlar nedeniyle etkilenen vatandaşlarımıza geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz. Buradan bir kez daha yangınların kontrol altına alınması için fedakârca gayret eden tüm görevlilerimize şükranlarımızı sunuyoruz. Rabbim ülkemizi ve milletimizi her türlü afetten korusun.