TÜRKİYE SU KRİZİNE GİRMEK ÜZEREDİR; KÜRESEL ISINMANIN ÜLKEMİZE ETKİLERİ VE ÇÖZÜMLER
Yağmur dualarına çıktığımız bu günlerde, Ülkemiz su bakımından fakir ülkeler sınıfına adım adım yaklaşmaktadır. Gerçek ölçülmüş su değerleri ve nüfus hesaba katıldığında kişi başı düşen ortalama su değerinin 2019 yılı sonu itibariyle, 1250 ton ile 1500 ton arasındaki bir rakamda olacağı rahatlıkla tahmin edilebilir. Bu durum Ülkemizin su bakımından gittikçe fakirleştiğini gösteren en önemli verilerden biridir.
Küresel ısınma değerlerini gösteren grafik incelendiğinde, küresel ısınmaya fosil yakıt kullanan insan etkisinin çok fazla olduğu görülecektir( Şekil 1).
Ayrıca yeraltı su seviyesinin düşmesi sebebiyle kuruyan ve/ veya alanı azalan göllerimizde kaybettiğimiz alan 3712 km2’dir ve bu alan toplamda yaklaşık Van gölü büyüklüğünde bir alan gibidir. Başta Tuz gölü, Hatay-Amik gölü olmak üzere Aksaray’daki Eşmekaya sazlığını, Afyon Hotamış sazlığını, Kayseri Sultan Sazlığını, Kahramanmaraş Gâvur Gölü’nü, Konya Samsam gölünü, Suğla Gölü’nü, Burdur Kestel Gölü’nü ve Beyşehir Gölü’nün yanı sıra daha nice sazlık ve su alanlarını kaybediyoruz( Şekil 2).
Kişibaşı kullanılan su miktarı değerlendirmesinde, 2002 ile 2016 yılları arasındaki değişim çok vahimdir. 2002’ye oranla 2016 yılı sonu itibariyle 59 ildeki kullanımlarda yüzde 15,23 ile yüzde 61,47 oranında değişen azalmalar olmuştur( Şekil 3).
Benzer bir şekilde 2002 ile 2016 arasında, yağış azlığı sebebiyle kontrolsüz bir şekilde yeraltından çekilen su miktarları gözönüne alındığında, 55 ilimizde yüzde 15,75 ile yüzde 94,12 oranı arasında değişen değerlerde azalmalar olmuştur ( Şekil 4). Dolayısıyla kullanılabilir su durumumuz görünenden daha vahimdir ve acilen önlemler alınmalıdır.
Her yıl 30 milyar metreküp suyu vahşi sulama sistemi olarak adlandırdığımız, salma, karık, tava ve benzeri sulama sistemleriyle gereksiz ölçüde kullanmaktayız. Su azlığı ile ilgili problemlerin acilen giderilmesi için Partimiz tarafından “Milli Kaynak Paketleri 1” kitabında detayları açıklanan “Birleşik Barajlar Projesi” ve “Damla sulama teknikleri” mutlaka dikkatle değerlendirilmeli ve yaygın olarak kullanılmalıdır. Bu şekilde tasarruf edeceğimiz su miktarı en az 20 milyar metreküptür.
14.12.2020
Prof. Dr. Doğan AYDAL
Genel Başkan Yardımcısı | Ar - Ge Başkanı
Şekil 1: Küresel ısınmayı gösteren grafik
Şekil 2: Tuz Gölü’nün ne kadar küçüldüğünü gösteren Haziran 2008 tarihli Uydu Fotoğrafı
Şekil 3: Kişi başı kullanılan su miktarının azaldığı İller ( KIRMIZI) ile arttığı illeri ( YEŞİL) gösteren harita.
Şekil 4: Çekilen Yeraltı sularının azaldığı ( KIRMIZI) veya çoğaldığını ( YEŞİL) gösteren harita.