MADEN KANUNU MADENCİLERİMİZ LEHİNE YENİLENMELİDİR!
Yeni bir Maden Kanunu yapmaya hazırlanan Hükümet, henüz yayımlanmayan bu yeni kanunun gerekçesini yazarken ilk paragrafta “Bilindiği üzere, 3213 sayılı Maden Kanununda 5995 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler 26/06/2010 tarih ve 27621 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Daha sonra çıkarılan çok sayıda torba kanunlar ile 3213 sayılı Maden Kanununda çeşitli maddeleri değiştirilmiş ancak özellikle idari para cezalarının yüksek oranlarda olması nedeniyle ruhsat sahiplerince ödenebilir olmaktan çıkmıştır.” şeklinde bir cümle yazarak kanun teklifini hazırlamıştır. Yani Hükümetimiz geçmişte torba kanunlar ile esas Kanunda yaptıkları değişikliklerin Madenciliğimizi felç ettiğinin farkına maalesef yeni varmıştır.
1985 yılında Kanunlaşan 3213 sayılı maden kanunu mevcut Hükümet döneminde birçok değişikliğe uğramıştır. Neredeyse her maddesine “Değişik şu fıkra” denilerek yeni bir fıkra eklenmiş, Kanun, delik deşik olmuş, tanımlanamaz, yorumlanamaz hale gelmiştir.
Özellikle 2015 yılında eklenen ve her hatada büyük cezalar vermeyi marifet sayan maddeler Madenciliğimizi tükenme noktasına doğru sürüklemiştir. Kanunla ilgili yönetmelik ise kanunun kabulünde 17 ay sonra yayımlanmıştır.
2008 yılı sonunda 45.900 olan ruhsat sayısı, insanlarımızın madenciliği terk etmesi sebebiyle 2019 yılı sonunda üçte birine, 15.731 ruhsat sayısına düşmüştür.
Ruhsat sayıları bu kadar azalırken, tahakkuk eden Devlet hakkı sürekli arttırılmış madenci canından bezdirilmiştir.
Madenciliğimizin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’daki payı %1,12’den, 2015 yılında yapılan kanun değişiklerinden sonra % 0,82 seviyelerine kadar düşmüştür.
Yaklaşık beş milyar dolar olan ihracatımız 3,5 milyar dolar seviyelerine kadar düşmüştür.
2013 yılında Madencilik sektöründe çalışan insan sayısı 133656 iken bu rakam 2018 yılı sonunda 8670 kişi azalarak 124.986 sayısına düşmüştür. Yeni rakamlar açıklandığında bu rakamın çok daha düşeceği anlaşılmaktadır.
Her yıl yapılan ruhsat müracaatlarında da önemli düşüşler vardır. 2013 yılında 5577 ruhsat müracaatı bulunurken 2016 sonunda müracaat sayısı 999 ‘a kadar düşmüştür. Bütün teşviklere rağmen bu rakam 2019 yılında 1202’dir.
Kanunda neredeyse her maddeye birkaç değişiklik getiren Hükümet, şimdide yeni bir Kanun hazırlamaktadır. Gelen bilgilerden anlaşıldığı kadarıyla, 2., 3., 6., 9., 10. 12.,17.,24., 29., 30., 31., 35., maddelerinde değişiklik yapılmak üzeredir.
Ümit ederim bu değişiklikler madencilerin lehine olarak gelişir ve madenciliğimiz tümden yok olmaktan kurtulur.
19.06.2020
Prof. Dr. Doğan AYDAL
Genel Başkan Yardımcısı
