Sayın Cumhurbaşkanı’mızın ABD ziyareti sonrası en çok konuşulan konulardan biri de Eskişehir-Mihalıççık İlçesi Beylikahır (Beylikova) bölgesinde bulunan Nadir Toprak Element yataklarımızın işletme izninin ABD’ye verildiğinin söylenmesidir. Bu durum İletişim Başkanlığınca yalanlanmış olsa da Trump’ın Ukrayna ve Grönland’daki NTE’ler ile ilgili istekleri göz önüne alınırsa Türkiye’den NTE’leri istememiş olması düşünülemez.
Nadir Toprak Elementleri Yüksek teknolojik üretimlerin vazgeçilmez elementleridir.
Nadir Toprak Elementleri, Lantan’dan Lutesyum’a onbeş element ve Scandinium, yitrium dahil olmak üzere toplam 17 elementtir. Güdümlü füze yapımı başta olmak üzere, taşınabilir x-ray cihazları, uydu enerji ve ısı sistemlerinde ek ısı ve enerji kaynağı olarak, uzayda yapılan sondajlarda, nikel metal hidrit bataryalarda, elektrikli araçların enerji sistemlerinde kullanılmaktadır. Nadir toprak elementlerinden üretilen mıknatıslar, özellikle elektrikli motorlar ve rüzgâr türbinlerinde kullanılmaktadır.
ABD Türkiye’deki NTE ruhsatlarını ele geçirerek Çin’e de stratejik bir darbe vurma planları yapmıştır.
Türkiye’de ifade edilen rezervleri basında yer aldığı kadar çok olmasa da son derece önemli elementler olması sebebiyle ruhsatları yabancı bir şirkete verilemeyecek kadar değerli, stratejik elementlerdir. Rezervler ve üretimler hakkındaki tablolar ektedir (Tablo 1 ve Tablo 2). Birim hacimdeki miktarları (tenörleri) düşük olduğu için bu elementleri mevcut kayalardan, minerallerden ayırmak yüksek teknoloji istemektedir. Türkiye, Ekim 2024 yılında Çin ile müşterek bir pilot tesis yaparak NTE’leri elde etmek üzere bir sözleşme de yapmıştır.
NTE yataklarımız verildiyse aynı formasyonda bulunan TORYUM yataklarımız da verilmiş demektir.
Ekte bulunan harita incelendiğinde NTE yataklarımız ile Toryum yataklarımız iç içedir (Harita 1). NTE’ler daha ziyade Metaarkoz, Metagrovak adlı kayaçların içindeki Basnazit mineralleri içinde, Toryum ise aynı kayalar içindeki Monazit mineralleri içindedir. Bir başka deyişle Maden Kanunumuza göre bu bölgedeki ruhsatların başka kişi veya kurumlara verilmesi mümkün değildir. Nadir Toprak Elementleri 4. Grup C bölümünde Toryum ise 4. Grup Ç bölümündedir. Maden Kanunumuzun 50. Maddesine göre 4Ç bölümünde bulunan Uranyum, Toryum gibi Nükleer enerji elde edilmesinde kullanılan elementlerin bulunduğu bölgelerin satış iradesi Sayın Cumhurbaşkanımıza verilmiştir. Madde aynen şöyledir: “Madde 50 – Bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra toryum ve uranyum madenlerinin aranması ve işletilmesi bu Kanun hükümlerine tabidir. Üretilen cevher Devlete veya Cumhurbaşkanınca tespit edilecek yerlere satılır.”
Eğer Sn. Cumhurbaşkanımız nadir toprakların verilmesi ile ilgili bir karar vermişlerse, Toryum yataklarımız da verilmiş demektir. Bütün siyasi partilerimiz bu durumu bilerek bu madenlerin satılmaması yönünde bir kamuoyu oluşturmalı ve ülke değerleri yok pahasına elden çıkartılmamalıdır.
Prof. Dr. Doğan AYDAL
Yeniden Refah Partisi
Genel Başkan Vekili
ARGE Başkanı
